TEVDA Press

محسن ئۆسمان

گەلۆ بۆچی ئیسلامی پشتگیریا ئەردۆگانی دکەن؟!

| Sunday, 05.14.2023, 11:19 AM |


پشتی پاوانێ تایبەت "توێژە و چین"، د ناڤ مرۆڤان دا پەیدابووی، هزر و تێگەهێ "ئێگۆ و پاوانێ من" سەرهلدایە. ل ڤی چاخی، پارڤەبوون و گرۆپ درستبووینە. دیارە ڤێ یەکی ژی، خواستیە هزر و تەکبیران. ب ڤێ تێگەهشتنێ، رێکا هزر و ئیدیۆلۆگیان مینا "ئۆلی، نەتەوەیی و چەپگەری"، وەک زنجیرەکێ سەرهەڤبووینە. لەورا هەرکەسێ، دیرۆک و ئەزموونێن گەلان ل بەرچاڤ بگریت دێ بینیت، پێکهاتێن ملەت و جڤاکان ل سەر هزر و ئیدیۆلۆگیان پارڤەبووینە. نەمازە پشتی شەرێ جیهانێ یەکەم و تا ئیرۆ، مرۆڤێن جیهانێ ب ئاوایێ رێژەی و تایبەتی، ل سەر هزر و ئیدیۆلۆگیان پارڤەبووینە. باوردارێن ئیسلامێ/ شیعە و سونە، ل سەر ناڤەندێن مەسەبێن خوە "قوم، نەجەف و کەربەلا" و "سعوودیەی/ وەهابی و مسر/ ئیخوانچی" بلاڤبووینە. دیسان ب هەمان شێوە، خەلکێ چەپگەر ژی گرێدایی مۆسکو بووینە. ئێدی ب ڤی ئاوایی، بۆ ڤان باورداران، ئەڤ ناڤەندە ژ ئاخ و پایتەختێن وان ب خوە، گرینگتر بووینە.

دیارە ئیرۆ چەوا پەرستگەهـ ژ دەرڤەی سیاسەتێ كار ناكەت، وسا ژی سیاسەت ژ دەرڤەی ئۆلی/ پەرستگەهێ كار ناكەت. ئەڤێ یەکێ ژی وەکر، ل جیهانا سیێ/ ل ڤێ دەڤەرێ "پەرستگەهـ"، ببنە ئەلترناتیڤێن "زانکۆیان". ئەڤێ ژینگەهێ وەکریە، کو مەلان چ رۆل و هەلوەست هەمبەر پرۆسێسا ئەنفالا رەش نەبن! لەورا ئیرۆ مەلایێن مە "ئایەت و گاتایێن"، دکەڤنە خزمەتا ڤێ قووناغێ ل گۆتارێن خوە یێن ئەینی و رۆژێن دی پێشکێش ناکەن. ئێدی ب هەر ئاوایەکی هەبیت، ئەڤە ژی خزمەتا هشمەندیا عرۆبێ/ چەتێن داعش دکەت! لەورا ژی ب 100 گەنجێن کورد، چوونە ناڤ رێزێن چەتێن داعش!

هەروها ئیسلامیێن/ ئیخوانیێن مە ژی، ب ڤەکری و ڤەشارتی پشتگیریا ئەردۆگان کری/ دکەن، کو باوریا خوە ب کولتورێ: «انصر أخاك ظالما أو مظلوما...» گەرمکریە. ئەگەر هوسا نینە، چەند مەلا و زانایێن جیهانا ئیسلامی، د هاوارا کوردان هاتن یان گۆتنەکا وەج دەرحەقی زۆلما ل سەر کوردان کریە. بنێرە هەرچەندە ژی پرانیا دیرۆکا مە، هەر ژ ئەنفالا قورئانێ تا دگەهیتە ئەنفالا ئێزدیێن شنگالێ، ب ناڤێ ئیسلاما سیاسی هاتینەکرن، لێ دیسان ژیانا مە هەموو "مزگەڤت، خواندنگەهـ، مال، رەندەک، کولان و سازی" بوویە ئۆل!

گەلۆ بۆچی ل جهێ وانەیا ئۆلی نابیتە وانەیا رەوشتی؟ ئەرێ بۆچی وانەیا ئۆلی ل خواندنگەها هەبیت و یێن هزر و فەلسەفی نەبیت؟ چونکو راستە ل ڤێ دەڤەرێ، پەرستگەهـ بووینە جهێ پەروەردەکرنێ، لێ بەلێ ل خواندنگەهان هەمبەر فەلسەفێ ناخوینن، مینا ولاتێن ئەرەبێن ئەفریکی، هلبەت ئەڤ یەکە دێ ژینگەهەکا ئۆلی/ کۆنزەرڤاتیڤ پەیداکەت. لەورا ل شوونا ئۆلدارێن مە دیرۆکا گەلێ کورد بدەنە شاگرد و فەقێن خوە، دیرۆکا ئیسلام و عرۆبێ نیشانددەن. هەروها مخابن مەلا و مزگەڤتان رۆلەکێ نێگاتیڤ بۆ زێدەکرنا ناڤێن ئەرەبی ب بیانۆیا ناڤێن ئاخرەتی، ل سەر زارۆکێن کوردان کرن، دیتیە. سەرباری مەلا و مزگەڤت، یێ زێدەگاڤیان ل سەر پیرۆزیێن "نەتەوەیی/ جەژن، ئالا، سروود و پێشمەرگە" دکەن.

ئەرێ دێ کەنگی مرۆڤێ کورد، خوە ژ عرۆبا ئیسلاما سیاسی رزگار کەت؟ بنێرە دەما ئیسلامی/ ئەرەب دچنە ئەفگانستانێ، جلێن ئەفگانیان ل خوە دکەن و دەما خەلکێ کورد دبیتە ئیسلام "مەلا، سۆفی، سەید، دەروێش و..."، جلێن ئەرەبا ل بەرخوە دکەن! ئەرێ چ واتە د بن ڤان جلک و رێهبەردانا "تالیبان، قاعیدە، داعش و ئیخوان"، باورداران دا هەیە؟ ما گەلۆ جلێن پێغەمبەری و خەلیفین راشدین، نە مینا جلێن ئەبو جەهل بوون؟ لەورا وەک چەوا مامۆستا ل خواندنگەهێ مێتۆد هەیە، دڤێت وسا مەلای ژی مێتۆدێن گۆتارێن ئەینیان هەبیت. زێدەباری دڤێت مێتۆدێن خواندنێن "حوجرە، پەیمانگەهـ و زانکۆیێن ئۆلی"، ل کوردستانێ بهێنە ل بەرچاڤگرتن. ئانکو وەک چەوا لێژنا سەرپەرشتیێ ل خواندنگەهان هەیە، دڤێت وسا ژی جورەکێ لێژنەیان بۆ پەرستگەهان هەبیت، چونکو رۆژێن ئەینی، نێزیکی یەک ملیۆن کەس نڤێژان دکەن.

گەلۆ مەلایێن فارس و تورکان ژی مینا مەلایێن کوردان، ژێیاتی پتر بۆ مەکەهێ، ژ ولاتێ خوە هەیە؟ راستە ژی ئەگەر ملەتەک هەژاربوو، ئێدی ئەو ب خوە تێرا خوە هەیە، بنێرە هەرچەند رۆژا جارەکێ، دێ مەلایەک شەکرەکێ خوەت و بێژیت: ("لاڤە/ دوعا ب کوردی نەدرستە" و "مەکەهـ ژ کوردستانێ پیرۆزترە" و...)! باشە ئەگەر "زمان، ناڤ و ئاخا" مە نەیا پیرۆز بیت، پا دیارە خوەدێ غەدر ل مە کریە؟! جهێن پیرۆز و نە پیرۆز نینن، بەلکو تێگەهشتن و حەزا مرۆڤی ئاخ و جهان پیرۆز دکەت. بنێرن ب سەدان هزار ژ خەلکێ مە، سەرا ڤێ ئاخێ شەهیدبووینە. ئەگەر ئەڤ ئاخە، بۆ وان یا پیرۆز نەبا، چما دا خوە دەنە شەهیدکرن؟! ئاخ ب هەموو رێزانیێن ئەرد و ئەسمان یا پیرۆزە. ئەرێ پیرۆزیا مەکەهێ ژ بەر "بەرێ رەشە"؟ خوە ئەڤ بەرێ رەش، بەرا ئیسلامێ ژی هەر جهێ حەجێ و پیرۆز بوویە؟ هەر چنەبیت، ئایەتەک/ سۆرەتەک ل سەر پیرۆزیا چیایەکێ کوردستانێ هاتیە خوارێ. (وَقِيلَ يَا أَرْضُ ابْلَعِي مَاءَكِ وَيَا سَمَاءُ أَقْلِعِي وَغِيضَ الْمَاءُ وَقُضِيَ الْأَمْرُ وَاسْتَوَتْ عَلَى الْجُودِي)/ سورة هود44. گەلۆ چ ئایەت و گاتایێن ل سەر پیرۆزیا مەکەهـ و مەدینێ ژی هەنە؟!

پرسیارێن گرینگ ل ڤێرێ، گەلۆ رەوشەنبیرێن کورد چ رۆل، ل هەمبەر ئەقلێن داعش و هۆڤێتیا رژێما تورک/ ئەردۆگانی هەنە؟ ئەرێ دێ کەنگی رەوشەنبیرێن کورد، گڤاشتنێ ل سەر پارتێن خوە کەن، کو هەلوەستان ل هەمبەر تەڤ دژمنێن کوردان و ب تایبەتی تورکیا وەرگرن؟ گەلۆ کانێ رۆلێ وەزارەتا ئەوقافێ؟ دڤێت ژ بۆ ڤێ یەکێ، گڤاشتن ل سەر "حکوومەت، وەزارەتا ئەوقاف و دەزگەهێن راگاهاندنێ" بهێتەکرن.

راستە پرانیا دیرۆک و تەڤگەرێن کوردی ژ پەرستگەهان دەرکەتینە، لێ ئەڤ دیرۆکە ل گۆر دەم و رەوشان نەهاتیە گوهەرین و رێفۆرمکرن، چونکو تا نوکە ئۆل تەڤلی هزرا نەتەوەیی نەبوویە! ئێدی سیاسەتمەدار و هشمەندێن مە، نکارینە زەمینێ کولتورێ ئیسلاما کوردی خوەش بکەن، تەنێ چەند مەلایێن نێزیکی PKK نەبن، هندەک هشمەندیا نەتەوەیی تەڤلی گۆتارین وان بووینە. لەورا ئاخڤتن ل سەر ئۆل/ داعش و عرۆبێ ل رۆژهلاتا ناڤین، بێی رێفۆرم و کوردکرنا مەلا و مزگەڤتان، پربێژیە. ژ بەر هندێ، ئەڤ رەوشە دخوازیتە ڤەگەرەکێ، ژ بۆ چارەسەرکرنا ڤان پرسگرێکان و دڤێت دەستوور و رۆلێ راگەهاندنان بهێتە ئەکتیڤکرن. بۆ ڤێ یەکێ ژی، دڤێت کار ل سەر هشکرنا هزرێن داعش "سەلەفی، وەهاب و حەمبەلی/ تەکفیر و تۆندوتیژیێ" بهێتەکرن، داکو دان ب مرۆڤبوونا مرۆڤی و درستکرنا گیانێ نەتەوەیی بهێتەدان. ب گەلەمپەری، پێدڤیە ئەڤ دەڤەرە، گرینگیەکا بەرچاڤ بدەنە سۆسیۆلۆگیا نەک ئیدیۆلۆگیا، چونکو ئەگەر جڤاک ژ هێلا سۆسیۆلۆگیاڤە نەهێتە گوهەرین، ژ ئالێ ئیدیۆلۆگی ناهێتە تێرکرن.

ل داویێ دڤێت وێ ژی بێژم، دیسان پێدڤیە روومەت و تێگەهشتن، ژ بۆ بۆچوونێن جودا هەبیت. هەروها دڤێت، ئەم فێری دیالۆگێن سەردەمیانە ببین و رێزێ ل دەنگ و رەنگێن جودا بگرین.



محسن ئۆسمان