ل ئێڤارا  شه‌ڤا 29-07-1993 مه‌فره‌زه‌كا چه‌كدارێن پارتیا مالا بارزانی ل دهۆك و زاخۆ هێرشی سه‌ر باره‌گاێن حزبا زه‌حمه‌تكێشان دكه‌ن و ڕێڤه‌به‌رێ وێ قه‌یس محه‌مه‌د ئه‌حمه‌د  ناڤدار ب (هه‌ڤاڵ ڕێناس) ل دهۆكێ لبه‌ر چاڤێ زارۆك و خێزانا وی تیرۆر دكه‌ن، كو تانوكه‌ ژی ئه‌ڤ كه‌یسه‌ هێشتا ده‌رڤه‌كری و بێ ئه‌نجام و بێ لێبۆرینا ماڵباتێ و بێ چاره‌سه‌ری مایه‌.

كه‌یسا تیرۆرا شه‌هید ڕێناس ژی وه‌ك پڕانیا كه‌یسێن تیرۆرێن به‌هدینان كه‌یسه‌كه‌ كو هه‌ر ڤه‌كری ما، نه‌ ب ڕێیا یاسایی، نه‌ ب رێیا سیاسی، نه‌ ب رێیا عه‌شایری ب چ شیوازا نه‌هاته‌ چاره‌سه‌ركرن و لێبۆرین لسه‌ر ڤێ تاوانێ نه‌هاتیه‌ كرن.

شەهید"رێناس محه‌مه‌د " كی بوو؟
ناڤێ‌ درست (قیس محمد ئه‌حمه‌د) ناڤدار ب هه‌ڤاڵ ڕێناس ل سالا 1961 د ماڵباته‌ك سه‌رانسه‌ر وه‌ڵاتپارێزدا ژ دایك بویە، باب وبراێن وی شه‌هیدێن ڕێیا شۆڕه‌شا ولات پارێزیێ نه‌. وی بخوه‌ ژی ژبه‌ر ئه‌ركێ پێشمه‌رگاتیێ د قۆناغا ناوه‌ندیدا ده‌ست ژ خوه‌ندنێ به‌ردا و ل ته‌مه‌نه‌كێ بچوك یێ بن 18 ساڵیێ بۆ پارێزڤانیا كه‌رامه‌تا گه‌لێ خۆ به‌رێ خوه‌ دا رێزێن شۆره‌شگه‌ری ل وی سه‌رده‌می، ل سالا 1981 بویە ئەندامێ‌ لقا دهوك یا سوشیال دیموكراتا كوردستانێ و ل وی دەمی هاتیە ناسین ب كه‌سه‌كێ تێكۆشه‌ر و كادرەكێ‌ چاڤنه‌ترس  و له‌شكه‌ری و هونه‌رمه‌ند.
ل ساڵا 1985 رێناس ئاكرەیی دگەل قادر عەزیز و چەندین كەسایەتێن دی ژ ڕێزێن به‌ره‌یا سۆشیالست ده‌ركه‌ڤتن و پارتیه‌كا دی دامه‌زراندن ب ناڤێ‌ (حزبا سوشیالست ئیتیجاهی دیموكراتی شورەشگێر).
ل سالا 1986 – 1987 ل چیایی هاتیە خارێ‌ و كه‌تیه‌ ناڤا خه‌باتا باژێری دا. ل سالا 1988 دەمێ‌ ئێكەم كونفرانسێ‌ (حیزبی سوشیالست ئیتیجاهی دیموكراتی شورەشگێر) ئەندامێ‌ كونفرنسی بویە.
كونفرانس كو ژ 36 كه‌سان پێك دهات ل سالا 1988 ل (كافیا) دەڤەرا زێباریا بڕێڤه‌ چۆ، دڤی كونفراسێ دا ناڤێ‌ (حیزبی سوشیالست ئیتیجاهی دیموكراتی شورەشگێر) هاتە گوهرین بو (حزبا زەحمەتكێشێن كوردستانێ).
 ئه‌ڤ حزبه‌ بگشتی ژ كه‌سایه‌تێن ڕۆناكبیر، هونه‌رمه‌ند، خوه‌نده‌ڤان و سیاسی پێك دهات كو ل وی ده‌می شەهید رێناس ئێك ژ وان ئەنداما بو، لێ‌ ژبه‌رهنده‌ك خه‌باتا ل زاخو بۆ و نه‌كاری ل كافیا بەشداریێ‌ د كونفرانسی دا بكەت.
ل ده‌سپێكا سەرهەلدانێ‌ ل هەولیرێ‌ بویە و بڕه‌نگه‌كێ چالاك بەشداری راپەرینێ‌ دبیت و ب هه‌ماهه‌نگیا دگەل به‌ره‌یا كوردستانی بۆ برێڤەبرنا ئیدارا به‌هدینان خه‌باتێ دمه‌شینیت.
پشتی سەرهەلدانا باژێرێ‌ دهوكێ‌ ڤه‌دگه‌ڕیته‌ دهوكێ‌ و دبیته‌ بەرپرسێ‌ لقا دهوك.  ل سالا 1992 حیزبا زه‌حمه‌تكێشان ئێكەم كونگرێ‌ خوه‌ دگێڕیت و ڕێناس دبییته‌ ئەندامێ‌ سەركردایەتیێ‌ و بەرپرسێ‌ لقا دهوك.

گڤاشتن لسه‌ر پارتیا زه‌حمه‌تكێشان
ل ساڵا 1993 بریار هاته‌ دان هه‌لبژاردنێت ئێكه‌م په‌رله‌مانێ هه‌رێما كوردستانێ بهێته‌ كرن، پشتی هلبژارتنان مام جه‌لال وه‌كه‌ سكرتێرێ گشتی یێ ئێكه‌تی نشتیمانی كوردستان پروژه‌ك پێشكه‌شكر كۆ پێك دهات ژ پروژێ یه‌كگرتنا هێزێن چه‌پ و تێدا داخاز كر حزبا زه‌حمه‌تكێشان بچیته‌ دناف ئێكه‌تیدا، لێ سه‌ركردایه‌تیا حزبا زه‌حمه‌تكێشان ئه‌ڤ پروژه‌ ره‌دكر، د هه‌مان ده‌مدا ژی نه‌شیا رێ ل هنده‌ك به‌رپرسێن خوه‌ بگرن، بتایبه‌ت ل سلێمانیێ كو ب سه‌رپه‌رشتیا عیماد ئه‌حمه‌د به‌رپرسێ لقا سلێمانیێ، لق ب ته‌ڤایی ته‌ڤلی ناڤا رێزێن ئێكه‌تی بوو، مه‌لا به‌ختیار ژی كۆ سه‌ركێشیا باسكێ ئالاێ شورش دكر بته‌مامی چوونه‌ دناف ڕێزێن ئێكه‌تیێ دا.
ب ڤی ڕه‌نگی ره‌وشا ڕێخستنا پارتیا زه‌حمه‌تكێشان ل به‌هدینان دژوارتر بوو، و روژ ب روژ ب نه‌راسته‌وخۆ پارتی ب گه‌ف یان ب پێشنیار نامه‌ بو به‌رپرسێن وان دهناردن كو ده‌ستا ژ پارتیا زه‌حمه‌تكێشان به‌رده‌ن. پارتیا مالا بارزانی شیا هنده‌ك ئه‌ندامێن وان ل ژێر گڤاشتنا پاره‌ و گه‌ف و ترساندنێ ژ حزبا زه‌حمه‌تكێشان ڤه‌قه‌تینن.
گڤاشتن لسه‌ر حزبا زه‌حمه‌تكێشان به‌ره‌به‌ره‌ مه‌زنتر و به‌رفره‌هتر لێ هات، ل دوماهیێ گه‌له‌ك ئه‌ندامێن وێ ب گه‌ف و پله‌یان ژلاێ پارتیڤه‌ هاتنه‌ ڤه‌ڕه‌ڤاندن و ته‌سفیه‌كرن و زه‌مینه‌ ژبۆ گورزێن گرانتر گونجای تر لێ هات، تا كو ب ته‌ڤاهی بودجێ وان دانه‌ قوت كرن و ئابلوقا سیاسی و ئابوری لسه‌ر ڤێ به‌ره‌یا رۆناكبیری و سیاسی هاته‌ داناندن و ئه‌ڤ به‌ره‌یه‌ ب دژواری روبرووی قه‌یرانا سیاسی بوو.
  پارتی وی ده‌می ب چ ڕه‌نگا ڕازی نه‌دبۆ به‌ره‌یه‌كا سیاسی یا دویێ ل به‌هدینان ئاڤا ببیت، بتایبه‌ت به‌ره‌یه‌ك كو ژ ملێ رۆناكبیری و سیاسی یا زه‌نگین و خوه‌دی ئایدیا بیت، له‌ورا پلانا بسه‌رداگرتن و تالانكرنا باره‌گایێت پارتیا زه‌حمه‌تكێشان ئێخسته‌ جێبه‌جێ كرنێ.
ل هلبژاردنێن سالا 1993 دەمێ‌ وه‌كه‌ پیلان پروژاه‌یه‌ك ژبۆ هلبژاردنا هاتیە دانان فه‌رزكرن هەر پارتیه‌ك 7% بینیت داكو بشێت كورسیكا مسۆگه‌ر بكه‌ت. ڤێ پروژا پیلانكری رێگری ل چەندین حزبێن كێمینه‌ كر كو حیزبا زەحمەتكێشان ژی ئێك ژ وان بوو و نه‌چار بۆ دگەل ئێكه‌تی رێككه‌ڤتنێ بكه‌ت تا كو كاری سێ كورسیكا بده‌ستڤه‌ بینیت.

تیرۆرا رۆناكبیر و كه‌ساتیێن بیرورا جودا ل به‌هدینان

ب فه‌رمانا مه‌كته‌ب سیاسیا پارتی و شه‌خسێ مه‌سعود بارزانی ژ ساڵا 1991ێ پارتی لژنه‌كا ته‌سفیه‌كرنا كه‌سایه‌تێن سیاسی یێن ناكۆك دگه‌ل پارتی پێك ئینا كو ڕێڤه‌به‌ریا وێ پێك دهات ژڤان كه‌سان (فازڵ متنی (میرانی)، قادر قه‌چاخ، حه‌مید عه‌لی سپینداری، جه‌حفه‌ر ئێمینكی، نێچیرڤان ئه‌حمه‌د، كه‌ریم شنگالی، نێچیرڤان بارزانی. ب ڤی ڕه‌نگی پیلانگێریێن تیرورێ ل به‌هدینان ب شێوازه‌كێ ڕێكخستنی ل وان ساڵان لسه‌ر گه‌له‌ك سیاسه‌تمه‌دار و رۆناكبیر و كه‌ساتیێن بیرورا جودا هاته‌ جێبه‌جێكرن كو ئێكه‌م پیلان ل ڕێكه‌ڤتی 1993-5-26 لسه‌ر (ره‌ئوف ئاكره‌یی) به‌رپرسێ رێكخراوا تێكوشان هاته‌ جێبه‌جێكرن و د به‌رده‌وامیا وێ دا (فرانسیس یوسف شابۆ) پەرلەمانتار ل سەر لیستا ئاشوری ل1-6-1993 ل باژێرێ دهوكێ و دوو هه‌فتی پشتی وێ ل 14-6-1993 سیاسه‌تمه‌دارێ حزبا شیوعی بناڤێ (ئه‌بو نه‌سیر) كو كار لسه‌ر گه‌نده‌لی و تالانێن نه‌ڕه‌وا دكر هاته‌ تیرۆر كرن، و ل ڕێكه‌ڤتی 29-7-1993 دۆر گهه‌شتبۆ (رێناس محه‌مه‌د) به‌رپرسێ لقا زه‌حمه‌تكێشان ل دهۆكێ كو پشتی وی ژی (نه‌زیر عومه‌ر) یێ به‌رنیاس ب (ئارام) ئه‌ندامێ بزاڤا سوسیالیست وكرێكاران ل سێمێلێ بره‌نگه‌كێ هۆڤانه‌ هاته‌ تیرۆركرن. هه‌لبه‌ت جودایی ڤان كه‌سان ب سه‌دان ڕۆناكبیرو سیاسی و كه‌ساتیێن بیرورا جودا هه‌ر ب بێناڤی و ب ئاشكرا و ب نهێنی و ل بن ئه‌شكه‌نجێن ل زیندانێن ڤه‌شارتی ب ده‌ستێ ڤێ لژنا تیرۆركار هاتنه‌ كوشتن و بێ سه‌رۆشوین كرن.

پیلانا شەهید كرنا رێناس ئاكرەیی
ناڤه‌رۆكا تیرۆرا ڕێناسی سه‌رهاتیه‌كا تراژیدیایه‌، ژبه‌ر كو لژێر سه‌رپه‌رشتیا پاراستنا پارتی ب گورزێ خیانه‌تا هه‌ڤاڵێن وی بخوه‌ یێن كو هاتینه‌ كڕین یان هاتینه‌ نه‌چاركرن دهیته‌ تیرۆركرن. ‌
(سه‌لاح ئامێدی) ئەندامه‌كێ‌ لقا دهوكا یا پارتیا زه‌حمه‌تكێشان دگەل رێناس ئاكرەیی بوو. ئه‌ڤ كه‌سه‌ ل ساڵا 1989 ل ئیرانێ ژ پارتیا مالا بارزانی ڤه‌دقه‌تیت و په‌یوه‌ندیێ ب رێزێن زه‌حمه‌تكێشان دكه‌ت، لێ‌ پشتی ماوه‌كێ پارتی خوه‌ نێزیك دكه‌تێ و وی ب پۆست و پاره‌ یان گه‌فان قازانج دكه‌ت یان دكڕیت، هه‌لبه‌ت ب بهاێ ئه‌نجامدانا تیروركرنا هه‌ڤاڵێ خوه‌ رێناس و كریارا قڕێژا خیانه‌ت و نه‌مه‌ردیێ.
پاراستنا پارتی دگەل (سه‌لاح ئامێدی) و ئه‌ندامه‌كێ (لژنا ئختیالات) لژنا كوشتن و تیرۆران، پلانەكێ‌ ددانن كو د باره‌گایێ حزبا زه‌حمه‌تكێشان ڤە رێناسی تیروربكه‌ن.
 ل شەڤا 29/07/1993 ل ده‌مژمێر 9:00 (سه‌لاح ئامێدی) دچیتە دناڤ بارەگایدا ب ئارمانجا ئاماده‌كرنا ڕێناسی ژبۆ تیرۆرا ده‌ستێن چه‌ته‌یێن ده‌ستنیشان بوویی.
 سنورێ ناڤبه‌را ماڵا رێناسی و باره‌گای تنێ دیواره‌ك بو كو دگه‌ل باره‌گای ئێك بۆ و ده‌رگه‌هه‌كێ هاتن و چۆنێ  یا داییم ڤه‌كری دناڤبه‌را ماڵا وی و باره‌گایدا هاتبۆ ڤه‌كرن.
(سه‌لاح ئامێدی) كو وه‌كه‌ ئه‌ندامێ زه‌حمه‌تكێشان دهاته‌ ناسین بێ چ ئاریشه‌ دچیته‌ دناڤا بارەگای دا، ب ڤی ڕه‌نگی ئه‌ندامێن لژنا تیرۆرێ ژی (ژ وانا خالد كۆچه‌ر) دگەل وی دكارن بچنه‌ ژۆر و ئاماده‌یی گوله‌ڕه‌شاندنێ د كه‌مینێ دا دمینن، وی ده‌می زێرەڤانه‌كێ باره‌گاێ زه‌حمه‌تكێشان كو ئه‌و ژی به‌رگومانه‌كێ ڤێ سێخوریێ یه‌، دهنێرنه‌ دیف رێناسی كو گوایه‌ ته‌له‌فۆنه‌ك ژ لقا پارتی بۆ وی هاتیه‌ دا وی بكێشنه‌ ناڤ ته‌لها تیرۆرێ، ڕێناس ژی ب جلێن شەڤێ‌ دگه‌ل فانۆسه‌كێ ژ ده‌رگه‌هێ ناڤبه‌به‌را ماڵا خوه‌ و باره‌گایدا به‌ره‌ڤ وێ ته‌لهێ ڤه‌ دهێت، لێ ترۆریستێن هێرشكار جه‌ساره‌ت ناكه‌ن سینگ و سینگ گولا به‌رده‌نه‌ ڕێناسی، خوه‌ ڤه‌دلیسینن هه‌تا ژ ده‌ره‌جكێن باره‌گای به‌ر ژۆری دبیت و وی ده‌می (سه‌لاح ئامێدی) و (خالد كوچه‌ر) ل دوو ئالیان ژپشتڤه‌ گولا به‌رددنه‌ رێناسی و وی دئێخن، ڕێناس ب برینداری هه‌وڵ دده‌ت خوه‌ بگه‌هینته‌ چه‌كی لێ نێزیكی دیوارێ مالێ دكه‌ڤیت و ژن و زارۆكێن وی دهێن و خوه‌ دهاڤێژنه‌ سه‌ر جنازێ وی، ب ڤێ گومانێ كو ڕێناس هێشتا ساخه‌ ژلاێ هێرشكارێن ترۆریست ڤه‌ پشتی لادانا ژن و زاڕۆكێن وی دیسا رێناسی گوله‌باران دكه‌ن، هه‌تا كو پشتراست دبن گیانێ خوه‌ ژده‌ست دایه‌، ب ڤی ڕه‌نگی قه‌یس محه‌مه‌د ئه‌حمه‌د یێ ناڤدار ب هه‌ڤاڵ ڕێناس ب بڕیارا سه‌ركرداتیا پارتی ب تاوانا بیروراێن جودا شه‌هید دبیت. .

هه‌لویستێ پارتیا زه‌حمه‌تكێشان لهه‌مبه‌ر ڤێ تاوانێ چبوو؟
پشتی تیرۆرا رێناس ئاكره‌یی ژ ئالیێ وێ تاقمی هەمی بارەگایێت زەحمەتكێشان دگرن و تالان دكه‌ن و ئاڵاێ زه‌را دروشمێ پارتیا مالا مه‌سعود بارزانی لسه‌ر وه‌ك سه‌ركه‌فتنه‌كا چه‌په‌رێ شه‌ڕی دهێته‌ هلدان، وان رۆژان هه‌ر كەسه‌كێ‌ نێزیكی باره‌گای ژی ببا دهاته‌ گرتن، هه‌ر ل وێ‌ شەڤێ‌ دوو ئەندامێت پارتیا زەحمەتكێشان هاتنه‌ گرتن.
هه‌لبه‌ت ل زاخو ژی هه‌مان سیناریو هاته‌ ڕێڤه‌برن، وی ده‌می فه‌تاح زاخۆیی به‌رپرسێ لژنا نافخۆیی یا زه‌حمه‌تكێشان یا زاخۆ بوو، لێ ده‌مێ هێرش هاتیه‌ كرن ئه‌و ل ده‌رڤه‌ی باره‌گای بۆ، له‌ورا ژ مرنێ ڕزگار بوو و بتنێ باره‌گایێ وان هاته‌ ده‌سته‌سه‌ركرن و تاڵانكرن وئالایێ زه‌ر ژی لسه‌ر هاته‌ بلند كرن.
روژا پاشتر ده‌نگێ ڕادیویا ئیزگه‌هێ دهوكێ یا زمانحالێ پارتیا مالا بارزانی راگهاند كو ئه‌ندامێن پارتیا زه‌حمه‌تكێشان دكونفرانسا خوه‌ دا به‌ربووینه‌ ئێك و دناڤبه‌را خۆدا رێناس كوشتینه‌ و باره‌گا ژی هاتیه‌ تالان كرن!
سه‌ره‌ڕای ڤێ راگهاندنا چه‌واشه‌كارانه‌ ڕێناس لگۆر گڤاشتنێن پارتی ب بێده‌نگی هاته‌ ژێرئاخ كرن و  تازیا وی ژی كو ل زاخو هاته‌ گێڕان ل هەرسێ‌ روژان لژێر گڤاشتنان مەراسم ب بێ‌ دەنگی بڕێڤه‌چۆ، ل گۆر گوتنێن به‌رپرسه‌كێ حزبا زه‌حمه‌تكێشان دناڤ تازیێ‌ دا فازل متنی (میرانی) كو وی ده‌می به‌رپرسێ لقا ئێكا پارتی ل دهوكێ بوو، بەشداریێ دناڤ تازیا شه‌هید ڕێناسیدا دكه‌ت‌ و دبێژیت: ئەم زوڕ دلته‌نگین ژبه‌ر شەهید بوونا رێناسی" ل وی ده‌می قادر عەزیز دبێژیتە فازل متنی:  تەبخوه‌ ئه‌و كوشت!
پارتی ڤیا دگه‌ل زه‌حمه‌تكێشان كوم ببن د باره‌گایێ لقا خوه‌دا، لێ قادر عه‌زیز كۆ وی ده‌می سكرتێرێ زه‌حمه‌تكێشان بوو ره‌د دكه‌ت ل باره‌گایێ پارتی لهه‌ڤ بجڤن، ل دوماهیێ ل باره‌گاێ پارێزگه‌ها دهۆكێ جڤینه‌ك دروست دبیت دناڤبه‌را هه‌ردوو ئالیان ب ئاماده‌بوونا فازل متنی، وتیدا بریار هاته‌ دان كۆ هه‌ر ئێك ژ (سه‌لاح ئامێدی) و(خالد كوچه‌ر) بهێنه‌ گرتن وئیدانا ڤی كاری بهێته‌ كرن.
لێ ئه‌ڤ كه‌یسه‌ هاته‌ ڤه‌گوهاستن بو هه‌ولێرێ هه‌ر ئێك ژ پارێزه‌ر فاروق جه‌میل و پارێزه‌ر مسته‌فا عه‌سكه‌ری ب خۆبه‌خشانه‌ ئه‌ڤ كه‌یسه‌ ل هه‌مبێزگرتن و هه‌رسێ تومه‌تبار(خالد كوچەر، سه‌لاح ئامێدی و زێرەڤانێ‌ باره‌گاێ زەحمەتكێشان) بو ماوێ ساڵه‌كێ ل سجنا محه‌ته‌ هاتنه‌ زیندان كرن، پشتی ساله‌كێ ئه‌ڤ سێ كه‌سه‌ هاتنه‌ ڤه‌گوهاستن بۆ مه‌سیفی ب بهانا هه‌بوونا سكالایه‌كا دیتر لسه‌ر وان، لێ پاشی ئاشكه‌رادبیت كو ل وێرێ هاتینه‌ به‌ردان وهه‌تا نوكە ژی بێ چ گرفته‌ك د ئازادن. (تا وی ده‌می ئه‌ڤ بابه‌ته‌ ل گۆڤارا باشور هاتیه‌ به‌لاڤكرن)
ل گۆر پێزانینێن گۆڤارا باشور نێچیرڤان بارزانی داخاز ژ خێزانا رێناسی كربوو كو لێبۆرینا خوه‌ ڕابگه‌هینن و ده‌ری ل ڤی كه‌یسی ب ئێكجاری بگرن، لێ وان ره‌دكریه‌ و تا نها كه‌یسا وی ڤه‌كری مایه‌ و مالبات هێشتا داخوازا سزادانا تاوانبارا دكه‌ن. لێ یا ڕاست تاوانبارێت سه‌ره‌كه‌ نه‌ خالد كۆچه‌ر و نه‌ ژی سه‌ڵاح ئامێدی یه‌، تاوانبارێ سه‌ره‌كی ئه‌ون یێن ئه‌ڤ كه‌سانه‌ ئه‌ركدارێ ڤێ تیرۆر و تاوانێ كرین كو هه‌ر كه‌سه‌ك دزانیت ده‌ستهه‌لاتا پارتیا مالا بارزانی یه‌.